Madridistas.pl

Przemysł europejski (i nie tylko) stoi przed nie lada wyzwaniem energetycznym. Właściwe przejście na tzw. 'gospodarkę nieemisyjną' przez odejście od paliw kopalnych oraz zastąpienie ich źródłami energii odnawialnej, wymaga zabezpieczenia źródeł stosownych materiałów i złóż metali potrzebnych do osiągnięcia tego celu. Są to metale, które często trudno odszukać w odpowiednich ilościach i steżęniu, oddzielić te ważne od bezwartościowych, przetworzyć, lub zastąpić innymi z powodu ich unikalnych właściwości chemicznych. Niob (Nb), tantal (Ta) czy tzw. `metale ziem rzadkich' (ang. rare-earth elements; REE, m.in. lantan - La, cer - Ce, dysproz - Dy) są niezbędne do produkcji rozmaitych części elektronicznych (m.in smartfonów), magnesów, turbin wiatrowych, samochodów elektrycznych czy baterii, które pełnią wiele ważnych funkcji w życiu codziennym. W środowisku naturalnym metale te skupiają się przede wszystkim pod niektórymi czynnymi wulkanami gdzie stopiona skała (magma) stygnąc przez wiele milionów lat prowadzi do zawarcia pierwiastków w minerałach rozsianych wewnątrz komory. Gdy magma ostygnie krystalizując nową skałę głębinową (np. granit lub sjenit) kilka kilometrów pod powierzchnią, pozostałości płynów krążących w skale mogą rozprowadzić metale w inne miejsce. Jedynie niektóre zbiory skał posiadają obszerne złoża, podczas gdy większość pozostaje jałowa. Określenie natury płynów prowadzących do tego zjawiska jest kluczowe by geolodzy w skuteczny sposób byli w stanie ocenić i zlokalizować wzbogacone tereny pod ziemią lub na powierzchni.

W niniejszej pracy badany jest skład skał otaczających pozostałości takich komór odsłoniętych na powierzchni po milionach lat erozji, celem poprawienia wiedzy na temat tego gdzie i dlaczego gromadzą się drogocenne metale.
Przykładem na którym skupia się ta praca jest teren góry Illerfissalik w południowej Grenlandii (obszar ~14 na 9 km), która jest pozostałością komory tj. źródła magmy znajdującej się pod pradawnym wulkanem aktywnym 1.15 miliarda lat temu. Komora została otoczona 'fenitem' - skałą zmienioną chemicznie na wskutek działania płynów wydalonych z magmy.
Nacięte i zmiażdżone próbki skał zostały zbadane z użyciem mikroskopów i zanalizowane pod względem składu chemicznego skał, minerałów i kropelek naturalnych płynów zachowanych wewnątrz. Wyniki badań sugerują, że płyny które wyciekły z komory tworząc fenit były bogate w pospolity wapń, sód czy potas. Teoretyczne modele wskazują, że płyny mogły osiągnąć temperaturę ok. 750°C, a w miarę stygnięcia przemieściły znaczną ilość (~43 megatony) wartościowych metali (głównie tlenki tytanu, cyrkonu, niobu i REE) rozsiewając je w skałach na zachód w promieniu ~400 metrów od ściany komory. Obliczenia szacunkowe wykazały, że ta masa wydalonych metali jest porównywalna do masy zawartej w wielu z najbogatszych złóż świata (np. Kringlerne, południowa Grenlandia).

Te odkrycia sugerują, że ów proces jest bardzo ważną częścią rozwoju magm, które mogą te metale zachować lub stracić.
Szczegółowe zrozumienie tych zależności jest ważne dla usprawnienia metod poszukiwawczych w zarówno odległych i jeszcze nieodkrytych rejonach, jak i szeroko znanych już przypadkach terenów dotychczas uznanych za bezużyteczne.
Obecność fenitów oznacza przemieszczenie metali, ale wobec rozwoju metod może być istotnym aspektem eksploracji związanych z nimi rud metali.

- PS Jak są błędy w pisowni to dajcie znać, mam 3 miechy na wprowadzenie poprawek

A dwie i pół doby wcześniej... mieliśmy pierwsze jesienne przymrozki.